Dysplazja stawów

Budowa stawu biodrowego

Dysplazja stawów biodrowych to dolegliwość występujące zazwyczaj u psów szybko rosnących, dużych ras. Dotyczy najczęściej obydwu stawów. Jest ona skutkiem skutkiem rozluźnienie struktur (więzadła, torebka) otaczających staw biodrowy, co prowadzi w efekcie do niedopasowania w stawie i do przesunięć głowy kości udowej w stosunku do panewki miednicy (nadwichnięć lub zwichnięć). Całkowity mechanizm jej powstawania nie został j w pełni poznany, przyjmuje się, że w 70% decydują geny (Rys.1.), a w 30% środowisko, które potęgują predyspozycje genetyczne.
 

Rys.1. Dziedziczenie dysplazji.

Czynnikami środowiskowymi są:

• nieodpowiednie żywienie i za szybki wzrost – wysokoenergetyczna karma i duże ilości wapnia w pożywieniu prowadzą do opóźnienia rozwoju więzadeł, torebek stawowych i muskulatury w stosunku do szkieletu. Więzadła i torebki stawowe szczeniąt są bardzo podatne na rozciąganie,a brak dobrze rozwiniętych mięśni pogłębia rozluźnienie stawu. U psów o mocno umięśnionym zadzie dysplazja występuje rzadko. Psy, u których proporcja tkanki tłuszczowej wynosi 5-10% m.c. (tj. psy krępe, o słabej muskulaturze i wiotkiej skórze) chorują częściej niż te, u których tkanka tłuszczowa wynosi 1-2% m.c. (psy z wyraźnie zarysowanymi mięśniami o przylegającej skórze) .

• przetrenowanie psa - intensywne biegi, skoki, a zwłaszcza gwałtowne ruchy prowadzą do przeciążeń w stawach.

• urazy biodra.

Szczenięta rodzą się z prawidłowymi stawami biodrowymi. Postępująca niestabilność rozwijają się do 2 r.ż., w trakcie której dochodzi do uszkodzeń chrząstki i więzadeł. Pojawiający się stan zapalny i ból ograniczają ruch, co prowadzi do zaniku mięśni, gorszego odżywiania struktur chrzęstnych stawu (destrukcja stawu postępuje szybciej). Zmianom zapalnym i zwyrodnieniowym akompaniują zaburzenia ruchu, a jego brak możliwość powrotu do zdrowia.

Największa podatność na rozwój zmian występuje w wieku do 6 miesięcy. W wyniku gwałtownego wzrostu jego wielkość zmienia się szybciej niż siła mięśni i więzadeł utrzymujących stawy. Pierwsze oznaki pojawiają się zazwyczaj w 5 – 8 mies. życia:

• kulawizna,

• chwiejny chód,

• trudności przy wstawaniu,

• ograniczone odwodzenie,

• zmiana w sposobie biegania (galop lub „kicanie królika”).
   

  
  Rys.2. Objawy rozpoczynającej się dysplazji.
   

  Stopnień dysplazji ocenia się w skali:

• A - stawy biodrowe normalne

• B - stawy biodrowe prawie normalne

• C - dysplazja nieznaczna

• D - dysplazja częściowa (ograniczona)

• E - dysplazja ciężka
   

  
  Rys.3. Stopnie dysplazji.
   

U psów należących do ras zagrożonych dysplazją zaleca się:

• dużą ilość mało obciążających ćwiczeń (pływanie, spacer na smyczy), okresy przeznaczone na odpoczynek w ograniczonej przestrzeni, eliminacja biegów, skoków, aportowania (pies wykonuje wtedy gwałtowne ruchy).

• dietę ubogą w kalorie i wapń, bogata w chondro-protetyki, mikro i makroelementów oraz witamin (najistotniejsze jest właściwe żywienie w pierwszych tyg. życia)

  Prawidłową dietę najłatwiej jest wdrożyć podając psu wyłącznie gotową, zbilansowaną karmę dla psów dużych ras.

Rozpoznanie stawia się na podstawie wywiadu, badania klinicznego i radiograficznego. Badaniem klinicznym (próby Ortolaniego, Barlowa, Bardensa) odchylenia od normy w obrębie stawów biodrowych można stwierdzić już w wieku 6-8 tyg. Część badania klinicznego wykonuje się w znieczuleniu. Uzupełnieniem metod klinicznych jest badanie RTG wykonywane w nieczuleniu ogólnym.
Najbardziej obiektywną ocenę jest metodę PennHip stosowana powyżej 4 miesiąca życia, polegająca na na wykonaniu zdjęć w trzech projekcjach. Dodatkowo, dla pełniejszej oceny stawów stosuje się metodę DAR (Dorsal Acetabular Rim), umożliwiającą wyznaczenie kąta nachylenia górnego sklepienia panewki stawu biodrowego i dokładna analizę górnej krawędzi panewki. Ostateczne badanie RTG, które pozwoli w 100% na wykluczenie dysplazji powinno się przeprowadzić w wieku 24miesięcy.